Benda Bilili!

 “Ik vind het niet erg een dief te zijn; elke straatjongen raad ik aan hetzelfde te doen.” In de donkere straten van Kinshasa spreekt een straatjongen deze weinig hoopgevende openingswoorden van de film Benda Bilili! Wie de documentaire zonder voorkennis op zet, zou kunnen denken dat het een deprimerende realiteitsschets is van het leven in Congo-Kinshasa; degene die echter afgelopen jaren de band Staff Benda Bilili op een van de Nederlandse poppodia heeft zien spelen, weet dat het met die depressie wel mee zal vallen.



De Franse documentairemaker Renaud Barret kwam in 2003 in Kinshasa terecht toen hij foto’s maakte voor een journalist over kindsoldaten. In de stad werd hij naar eigen zeggen enthousiast van de muzikaliteit en de vele straatmuzikanten en hij besloot daarop samen met collega Florent de la Tullaye een film over deze muzikanten te maken. In 2005 liep het tweetal bij toeval de groep Staff Benda Bilili tegen het lijf, een verzameling van wat oudere, gehandicapte mannen die onder leiding van “Papa Ricky” muziek maken en daarbij en passant de plaatselijke jeugd stimuleren iets van hun leven te maken. Dat documentairemakers groots denkende mensen kunnen zijn, blijkt wel uit het feit dat er in 2009 een studioalbum van Staff Benda Bilili uitkwam, en dat de mannen momenteel aan hun derde Europese tournee bezig zijn.

Hoezeer ik de Congolezen het succes ook gun, het komt de film Benda Bilili! niet ten goede. Op zich zit er een perfect feelgoodverhaaltje in: arme, gehandicapten die met een positieve instelling en een beetje hulp van buitenaf uitgroeien tot een ware sensatie in de wereldmuziekscene. Helaas laat deze docu de achtergronden van zijn hoofdpersonen nagenoeg onbelicht, waardoor het vooral een film is geworden over de productie van een band. Een opmerkelijke productie, dat wel, maar toch had er veel meer in gezeten.

Er worden wel niet-muziekgerelateerde gebeurtenissen getoond, zoals de nasleep van een brand in het plaatselijke verzorgingscentrum voor gehandicapten, maar dit creëert nog lang geen totaalbeeld van het dagelijks leven van een straatmuzikant in Kinshasa. Vooral Roger zou een mooi aanknopingspunt kunnen zijn om het hele proces op te hangen aan een levensverhaal. Roger is de enige tiener in het gezelschap, die met een zelfgemaakt éénsnarig instrument probeert om zijn leven vanaf het recht pad te leiden. Maar helaas, de filmmakers grijpen deze kans niet aan om een groter verhaal te vertellen over de straatkinderen van Kinshasa. De enige breed gedeelde droom die we meekrijgen is de reis naar Europa, “het land waar niet iedereen in mag.” En zoals dat gaat met dat soort dingen, is het leuk om de ontmoeting tussen twee culturen aan het eind van de film te zien.

Benda Bilili! mist dus een boodschap of een “universaliteit” die het bekijken zonder meer de moeite waard maakt. Nu is het vooral een leuk kijkje achter de schermen – met heel veel muziek, dat gelukkig wel – voor iemand die de band al eens heeft zien spelen. Zelf zag ik Staff Benda Bilili vorig jaar op Lowlands en het was zeker een gezellig feest. De beknopte beschrijving over “gehandicapte straatmuzikanten uit Congo” in het programmaboekje wekte echter meer nieuwsgierigheid en emotie op dan deze anderhalf uur durende docu.

Het goede nieuws is echter dat Staff Benda Bilili deze hele week op verschillende podia in Nederland staat. Ik kan het u van harte aanraden om daar even langs te gaan. Kijkt u op hun myspace-pagina voor details.

De schijf
Naast de film bevat de dvd van Cinéart twee extra’s van ieder ongeveer een kwartier. In een interview met de filmmakers horen we wat meer over de productie van de film en de achtergrond. Redelijk informatief en voor een docu zeker een prima extra. Als tweede is er een korte featurette over het filmfestival in Cannes. Ook daar namen de Congolezen een kijkje. Het is leuk om ze na de straathoek ook eens op de rode loper te zien, maar veel heb je er eigenlijk niet aan. Voor een documentaire zijn twee extra’s echter al behoorlijk wat, en de dvd is dan ook een prima geheel.

Plaats uw reactie

Naam:

E-mail:

Uw e-mailadres wordt niet getoond.