Biutiful
Nadat hij zijn drieluik van films waarin meerdere verhalen samenkomen had afgerond besloot Iñárritu het eens wat rechtlijniger aan te pakken. Hij strikte Javier Bardem voor de hoofdrol en dat zorgde voor veel succes. Niet alleen heeft Bardem de nominatie voor beste acteur te pakken bij de komende Oscars, maar ook is Biutiful genomineerd voor beste buitenlandse film. 3 februari mag u gaan kijken of deze nominaties terecht zijn, of wellicht heeft u de film al gezien op het IFFR. Ik deel voor de verandering eens de mening met de mensen over de Oscarsnominaties voor Biutiful; ze zijn allebei terecht.
Uxbal (Javier Bardem) is maar een klein onderwereldfiguur in Barcalona, maar toch heeft hij de grootste moeite om al zijn zaakjes op orde te houden. Zo regelt hij de zwarte handel voor diverse illegale negers in de stad maar de politie is deze handel beu en smeergeld lijkt niet meer te werken. Ook exploiteert Uxbal diverse Aziatische immigranten die voor een hongerloontje in de bouw werken en hij gebruikt zijn gave om met de doden te communiceren om geld te verdienen. Daarnaast heeft hij nog zijn vrouw en twee jonge kinderen die niet zonder zijn steun kunnen. Als hij te horen krijgt dat hij nog maar kort te leven heeft, probeert hij zijn zaakjes op orde te krijgen en een toekomst voor zijn vrouw en kinderen veilig te stellen. De problemen stapelen zich op terwijl de dood nadert.
Hoewel de opzet totaal anders is dan die van het eerdergenoemde drieluik zijn er ook duidelijk overeenkomsten die de inhoudelijke en visuele stijl van Iñárritu goed tonen. De regisseur probeert met Biutiful de dualiteit van het leven te vangen, iets wat ook terugkomt in zijn eerdere drie films. Uxbals hele bestaan kent twee kanten; hij heeft het beste voor met de illegalen maar buit ze ook uit. Zijn directe omgeving is afhankelijk van Uxbal, terwijl hij ook afhankelijk is van hen. En eigenlijk is zijn spirituele gave nog wel het meest expliciete voorbeeld van zijn leven vol contradicties, terwijl deze gave juist zo subtiel aanwezig is in de film. Uxbal is namelijk een simpel en weinig prominent figuur maar hij heeft dus wel een bovennatuurlijke gave.Wat Biutiful zo bijzonder maakt zijn deze bijzondere subtiliteiten, zowel op het gebied van de plot als ook de audiovisuele kant van de film. In meerdere scènes zitten namelijk zeer subtiele beeld- en geluidfoefjes die je nauwelijks na één keer kijken allemaal kunt bevatten. Zo verschijnen soms diverse figuren en beesten out of focus in beeld als Uxbals gave opspeelt. En ook staan sommige geluiden extra hard of voelen ze dichterbij dan je eigenlijk zou verwachten. Het is zo subtiel dat ik eerst dacht dat het een fout was. Maar toen ik na een herhaling erover na ging denken vond ik het erg goed gevonden. Op de momenten waarop dergelijke geluid- of beeld-'verstoringen' optreden is Uxbal namelijk zeer emotioneel; de geluiden die je hoort zijn de geluiden die het personage zo versterkt hoort. Een originele en treffende manier om de kijker haast letterlijk in iemand te verplaatsen.
De nominatie voor Bardem is zoals gezegd meer dan terecht, hijzelf vind het wellicht zijn beste rol ooit, en hoewel ik zijn rol in Mar Adentro nog beter vond snap ik dit standpunt. Zeer aangrijpend spel dat ongetwijfeld ontzettend moeilijk was om neer te zetten, maar het draagt de film samen tot grote hoogte. En deze film draagt alleen maar bij aan mijn gedachte dat Bardem misschien wel de beste karakteracteur is van de laatste jaren.
