Door Lisa Kuijvenhoven
17/09/2012
De avonturen van Rabbi Jacob
De Avonturen van Rabbi Jacob (Les Aventures de Rabbi Jacob) is een Franse komedie uit 1973. Het is een film waarin chauvinisme, jodendom, Arabieren en vooroordelen op een humoristische manier samenkomen. Het hoofdpersonage wordt vertolkt door Louis de Funès die bekend staat als één van de grootste acteurs van de Franse cinema. Ook in deze film brengt hij zijn personage Victor Pivert bruisend tot leven, tot groot genoegen van regisseur Gérard Oury. Oury heeft in de film een meerstemmig perspectief weten weer te geven door personages van verschillende achtergronden aan het woord te laten en zo stereotypen en vooroordelen weten te overstijgen. De film is in 1975 dan ook terecht genomineerd voor ‘beste buitenlandse film’ tijdens de Golden Globe Awards.Het verhaal gaat over Victor Pivert; een driftige Fransman die op weg naar zijn dochters bruiloft met de auto het water inrijdt. Als hij verderop licht in een verlaten fabriek ziet, gaat hij daar om hulp vragen. In de fabriek raakt hij echter betrokken bij een moordpoging van een Arabische bende onder leiding van kolonel Farès (Renzo Montagnani) op de Arabische revolutionair Slimane (Claude Giraud). Het lukt Pivert om samen met Slimane te ontsnappen. Om uit de handen van de bende te blijven verkleden ze zich als rabbijnen. Hierdoor worden ze vervolgens gezien als de langverwachte rabbijn Jacob die speciaal van Amerika naar Parijs zou komen om een bar mitswa te leiden. Wanneer de bende, detectives, Piverts vrouw en zijn Joodse chauffeur samenkomen in de synagoge is de verwarring alom compleet.
Regisseur Gérard Oury is van Joods-Franse afkomst en heeft een nauwe samenwerking met Louis de Funès die in veel van Ourys films voorkomt. Dit komt wellicht doordat De Funès’ mimiek uitstekend past bij de personages die in de films voorkomen. De types die hij in De Avonturen van Rabbi Jacob inneemt komen tot leven door de wilde handgebaren, het korte lontje, zijn verbaasde blikken, zijn geniepige lach en al zijn andere ietwat overdreven gezichtsuitdrukkingen. De theatraliteit die niet alleen door De Funès maar ook door andere acteurs wordt geuit, lijkt te horen bij de filmstijl van de jaren zeventig. Evenals het typisch bruinige, korrelige en soms te donkere beeld. Ook het geluid bezit veelal ruis en achtergrondgeluiden, waardoor het niet zo gelikt is als hedendaagse films. Dit is juist wat deze film zo karakteristiek en zelfs authentiek maakt.
Inhoudelijk kaart De Avonturen van Rabbi Jacob de multiculturele samenleving van Parijs in de jaren zeventig aan. Vrijwel direct blijkt dat Pivert een chauvinist is, wanneer hij in het verkeer alles zonder Frans nummerbord verdomt. Als hij vervolgens stuit op een bruiloft waarin een Afrikaanse vrouw met een blanke Franse man trouwt probeert hij verhaal te halen bij de politieagent. Even later ontslaat hij zijn chauffeur als deze hem niet wil helpen de auto uit de sloot te trekken, omdat de chauffeur Joods is en de sabbat al reeds begonnen is. Pivert heeft een verwrongen mening en een starre blik op alles wat hem anders en onbekend is. Dit geldt niet voor de andere personages die bijvoorbeeld geen probleem zien in het bovengenoemde huwelijk of zich hun normen en waarden niet in de weg laten slaan, zoals de Joodse chauffeur Salomon (Henri Guybet).
Een stereotype dat wordt aangekaart zijn Arabieren. Hoewel ze hier wel moordlustig zijn (zoals veel voor is gekomen en nog steeds voorkomt in de hedendaagse media), staan ze hier ook voor vrijheid. Slimane is als revolutionair de vertegenwoordiger van het volk, iets wat kolonel Farés niet ziet zitten. Maar Slimane probeert zijn overtuigingen niet over te brengen door middel van geweld, eerder door middel van ratio. De Arabieren die wij misschien kennen als onmenselijke moordmachines met lange baarden, tulbanden en djellaba’s vol met bommen en granaten komen in deze film niet voor. Slimane en Farés hebben hier enkel een getinte huid, royaal gezichtshaar en een donkere zonnebril voor de slechteriken.
Door middel van komedie heeft Gérard Oury verschillende stereotypen en vooroordelen gebuikt om te laten zien dat je verder moet kijken dan je neus lang is. Victor Pivert is vóór zijn avontuur blind en onwetend voor alles buiten zijn wereld, maar nadat hij er kennis mee heeft gemaakt ontdooit hij en kan ermee samen leven. Oury laat de Arabier Slimane en de Joodse Salomon zelfs de hand schudden, als Salomon Slimanes leven heeft gered. Op deze manier is de film niet ongemakkelijk of ongepast en kan hij zelfs circa veertig jaar later met plezier bekeken worden.
DVD
17/07/2012
EIC
16:9
Dolby 2.0
Nederlands