Het Galgenven / Taming the floods

Mens vs. natuur vs. mens

Met alle soapies en andere bn’ers zou je bijna vergeten dat er in Nederland meer films gemaakt worden dan die over Poldergangsters en Elfstedentochten. Toch zijn ze er en op het Nederlands Film Festival van 2009 ging bijvoorbeeld Het Galgenven in première. Deze Limburgs gesproken film van Jan van den Berg vormt een tweeluik met Van den Bergs film Taming the Floods uit 1999 en Cinema Delicatessen heeft beide films nu in een pakketje uitgebracht.



Taming the floods
Jan Dijkstra (Jan Decleir) is door de Europese overheid als landschapsarchitect naar een klein boerendorpje in Polen gestuurd om de bevolking te adviseren over de omgang met een steeds overstromende rivier. Ter plekke krijgt Jan de meest wilde ideeën over één groots natuurgebied, waarbij de rivier en de dieren volledig hun vrije gang moeten kunnen gaan. Uiteraard komt dit tot een botsing met de boeren en landeigenaren en Europa stuurt snel een tweede man om Dijkstra te vervangen.




In vijftig minuten vertelt Taming the floods een treffend verhaal over de tegenstellingen die in veel dorpen in Europa een rol spelen. Mens vs. natuur; dorpelingen vs. grote (politieke) belangen; natuur vs. cultuur. Maar het is niet alleen inhoudelijk dat deze film met tegenstellingen speelt. Ook qua vertelstijl gooit Van den Berg twee uitersten bij elkaar: drama en documentaire.

Het drama komt voor rekening van Decleir en zijn tegenspeler Frank Richter, die Dijkstra’s vervanger speelt. Beide acteurs acteren prima, hun confrontaties voelen puur, en dat is genoeg voor een kleinschalige film als deze. Aan de documentairekant vinden we een deel van de plaatselijke bevolking. De boeren en een priester worden niet door acteurs vertolkt, maar Van den Berg heeft echte boeren en de echte priester voor de camera hun ervaringen met overstromingen en beleidsmakers laten vertellen. Nu is mijn Pools niet denderend, maar het “acteerwerk” komt zo natuurlijker over dan een amateur met een script. De ervaring van “echtheid” wordt gedurende de hele film ondersteund door, vaak statische, shots van de prachtige omgeving.

Het Galgenven
Tien jaar later, een flink stuk westelijker. In het Limburgse dorpje Roerdalen is een projectontwikkelaar van plan om een natuurgebied (het Galgenven) om te toveren tot een grote golfbaan. Activiste en oud-dorpbewoonster Anna Smeets (Claudia Colaris) is het er niet mee eens; niet in de laatste plaats omdat de boerderij van haar vader voor de plannen zal moeten wijken.



De overeenkomsten met Taming the floods mogen duidelijk zijn. Mens vs. natuur, volkssentiment vs. economie en politiek. Ook in Het Galgenven wordt een strijd gestreden waar menig dorpbewoner in Europa vroeg of laat mee te maken krijgt: een strijd tussen het bekende en de onbekende indringer. Qua stijl zitten beide films eveneens op dezelfde lijn. Het Galgenven toont ons rustige, prachtige beelden van de Limburgse natuur, en ook hier komen de nodige niet-acteurs aan het woord waardoor het documentairegevoel op momenten compleet is.

Grootste zwakte van deze film is echter de dramakant. Waar het drama rond de losgeslagen Jan Dijkstra in Taming the floods nog geheel in dienst stond van het onderwerp – mens en natuur – daar vond men het nodig om Het Galgenven te bezwaren met een persoonlijk drama rond de hoofdpersonages. Om te beginnen vergt dit meer acteerwerk en niet alle acteurs komen even natuurlijk over. Uiteindelijk zijn het zelfs de acteurs die de vreemde eend in de bijt lijken, en niet de dorpsbewoners die zichzelf zijn. Nu mogen we hier tot op zekere hoogte wel doorheen prikken bij een kleinschalige film als deze, maar storend is het zeker.

Iets waar zelfs een kleinschalige film echter niet mee weg kan komen, is de ontwikkeling van de plot. Zonder het einde voluit weg te geven, wil ik toch even gezegd hebben dat er één bepaalde plotwending is die – bijna 3000 jaar nadat Homerus Oedipus schreef – niet meer lichtzinnig ingezet kan worden. Het Galgenven doet het toch. En als je al de nodige zwaktes in het drama hebt moeten slikken, dan is dit toch wel een doodsteek.

Het oordeel
Naast de film zelf, bevat de dvd van Het Galgenven nog een paar extra’s. Een kort kijkje achter de schermen, een korte reportage over de première in Roermond en de videoclip van de titelsong. Niet heel bijzonder, wel een leuke aanvulling om eens extra’s te zien bij een onbekende film als deze. Al met al is de hele box – de twee films met een duidelijke link en de extra’s – een net verzorgd geheel. De beeldkwaliteit van Taming the floods is wat grover, maar een kleine productie van alweer ruim tien jaar oud mag je zoiets vergeven.

Dan blijft de vraag: wat moet je met een box met daarin een aardige film – leuk voor geïnteresseerden in het onderwerp, maar na één keer wel gezien – en een film die helaas toch een onvoldoende scoort? Of er buiten Roerdalen veel geïnteresseerden zullen zijn, vraag ik me dan ook hardop af.

Plaats uw reactie

Naam:

E-mail:

Uw e-mailadres wordt niet getoond.