Iron Crows

Iron crows dankt zijn naam aan de honderden kraaien die zich in Chittagong tussen de scheepswrakken in leven houden. Vanuit hun van ijzer gemaakte nesten waken zij over de duizenden arbeiders die hun karige loon bijeenschrapen met het slopen van grote tankers en andere schepen. Volgens de legende begon alles met een cycloon die in de jaren '60 een scheepswrak op het strand uitbraakte. Nadat de toeschouwers het schip begonnen te slopen om de onderdelen te kunnen verkopen, zagen bedrijven hun kans schoon. Sindsdien is de havenplaats een laatste rustplaats voor schepen uit de gehele wereld. Bij de vele sloopbedrijven verdienen dagelijks 20.000 mensen hun dunbelegde boterham. Behalve de ijzerverkoop bevinden zich langs de weg honderden kramen waar het sloopbedrijf wc-potten, tl-buizen en potten en pannen te koop aanbiedt; alle afkomstig van de vele schepen.

Helaas delen de slopers nauwelijks in de opbrengsten. De ongschoolde arbeiders zijn voornamelijk afkomstig uit het arme noorden van Bangladesh, waar het voorzien in de dagelijkse voedselbehoefte een doel op zich is. Met een baan bij een sloopbedrijf als PHP hebben zij voedsel en onderdak. Wat overblijft van het loon van 2 dollar per dag wordt opgestuurd naar de familie. De beelden van de soms pas 12-jarige werknemers bezorgen je als kijker een wrang gevoel. Zonder enige bescherming zeulen zij met loodzware scheepstouwen, brokken ijzer en asbest. Een van de werknemers vertelt dat magneten op zijn lichaam blijven plakken vanwege het vele ijzergruis dat zich in zijn lichaam heeft opgehoopt. Met trots weet hij te melden dat het hen de geuzennaam van 'ijzervreters' heeft opgeleverd.

Het knappe van Iron Crows is dat regisseur Bong-Nam Park niet heeft gekozen voor een deprimerend verhaal over de miserabele leefomstandigheden waarin de arbeiders leven. De Zuid-Koreaan slaagt erin om juist de trots en levensvreugde van deze mannen naar voren te brengen. Het feit dat zij in hun eigen levensbehoeften kunnen voorzien en óók nog eens geld kunnen overmaken naar familieleden vervult hen met trots. Natuurlijk droomt eenieder van een betere toekomst en - op de eerste plaats - een klein bedrijfje of een winkel, maar tot die tijd is men blij met de onderlinge kameraadschap en de eigen verdiensten.

Op het moment dat de beelden van ploeterende mannen langdradig dreigen te worden, maakt Park ons deelgenoot van het verborgen leed dat de mannen met zich mee dragen. Een van hen is de 21-jarige Bilal, die al jaren droomt van een eigen zaak, maar het benodigde geld nooit bij elkaar zal kunnen krijgen. Alles wat over is gaat naar zijn familie. We reizen met hem mee naar zijn dorp, waar hij voor het eerst zijn vier maanden geleden geboren dochtertje zal zien. Het meisje blijkt door de slechte voeding blind geboren te zijn. De beelden van Bilal die zijn dochtertje huilend in zijn armen neemt, in het besef dat er geen geld is om haar te helpen, zijn hartverscheurend. Terug in Chittagong verneemt Bilal enkele maanden later dat zijn kind is overleden.

De DVD zelf biedt feilloos beeld in 16:9 formaat. Met name de vergezichten over de werf met daarboven een ondergaande zon die de lucht oranje kleurt, zijn van grote schoonheid. Het 2.0 stereogeluid voldoet ruimschoots voor de monologen van de arbeiders; muzikale ondersteuning ontbreekt volledig. Als bonus biedt de schijf de 17-minuten durende documentaire The Last Rites van Yasmine Kabir. De korte film toont wederom beelden van de zwoegende arbeiders en de reusachtige scheepswrakken en voegt daarom weinig toe.

Natuurlijk roept het indrukwekkende portret bij de sociaal meevoelende toeschouwers vragen op. Hoe is het mogelijk dat in een land waar kinderarbeid verboden is 12-jarigen worden gebruikt voor dit loodzware en ongezonde werk? En waarom worden de veiligheidsmaatregelen en schandalig lage lonen niet verhoogd door de goed verdiendende bedrijven. Het blijkt dat voor de antwoorden vooral naar het Westen moet worden gekeken. Hogere kosten betekent simpelweg dat rederijen hun schepen naar goedkopere plekken sturen, of desnoods naar de zeebodem laten zinken. Met Iron Crows slaagt Park er in elk geval in om de blik van de wereld weer even op de slopers van Chittagong te richten. Of dit daadwerkelijk tot verbeteringen zal leiden, is echter zeer de vraag.