Adem (2010)

All My Tomorrows (2010)

Bastoy (2010)

Biz (2010)

Darwins Verstekeling

De Smaak van Water (1982)

De stilte rond Christine M. (1982)

Faja lobbi (1960)

Get Real

Het Beloofde pand

Ik zag ruimte (2010)

Lang & gelukkig (2009)

Lex

Mam (2009)

Manitoba

R U There (2010)

Red-end and the Seemingly Symbiotic Society

Revision - Apocalypse II (2008)

Shocking Blue (2010)

The Player (2009)

Tirza (2010)

Tirza (2010)

Tunnelvisie (2010)

Van Later Zorg (2009)

Vreemd bloed (2010)

Wilde Mossels (2000)

Win/win (2010)

NFF afsluiting

Aan al het moois komt een einde

Het Nederlands Film Festival zit er al weer een weekje op, en voor u trouwe lezers zit het er na dit artikel helaas ook weer op. Maar niet getreurd, volgend jaar zijn we er gewoon weer bij. Terugkijkend was het een zeer geslaagd festival, Utrecht barstte nog meer dan anders van de sfeer en de organisatie was uitstekend voor mijn gevoel. Ik heb veel moois mogen aanschouwen, helaas ook een aantal mindere films maar dat is het risico van het vak.

Bastoy

Bastøy is een klein eiland in een fjord van Noorwegen. Op het eiland wonen iets meer dan honderd gedetineerden. Een bewuste mix van moordenaars, verkrachters, fraudeurs en andere criminelen; bepaald geen lieverdjes dus. Op het eiland leven ze nagenoeg vrij met elkaar, ze werken allemaal met elkaar, voor elkaar. Ze verbouwen hun eigen eten, repareren hun eigen huizen enzovoorts. Overdag is er minimale bewaking die bovendien ’s avonds met de veerpont naar het vaste land gaat, ontsnappen is dus geen probleem. Toch heeft het maar een enkeling geprobeerd in de jaren dat Bastøy bestaat. Een bijzondere variant op de bekende gevangenis waarin je het grootste gedeelte van je tijd achter tralies doorbrengt, een vreselijk principe dat meedoen in de maatschappij na vrijlating niet bevordert.



In deze documentaire volgen we enkele van de breedgeschouderde gevangenen. Met kettingzagen en bijlen gaan ze in het dagelijks leven bomen te lijf. Ondanks hun ruige verleden lijken ze zich redelijk op hun gemak te voelen op het eiland, een groot contrast met een jongen die zojuist vanuit een reguliere gevangenis is overgeplaatst naar Bastøy. De jongen heeft duidelijk last van neuroses: hij trilt af en toe en kijkt erg onrustig uit zijn ogen. Dit illustreert prachtig het punt waar Michel Kapteijns naartoe wil; zonder dat hij de kijker de les leest over de ‘foute’ reguliere gevangenissen laat hij je wel nadenken over dit concept en het concept van Bastøy.

Kapteijns, die zelf ook in de zaal aanwezig was, vertelde na afloop dat zijn film al door verschillende bestuursorganen bekeken is of gaat worden. Een stap in de goede richting natuurlijk, maar de grootste vraag is hoe zit het met de financiën? Het precieze percentage is me ontschoten maar Kapteijns verzekerde de zaal dat Bastøy een stuk goedkoper is dan een reguliere gevangenis. Simpelweg omdat er minieme bewaking is en de gevangenen zelf al het werk doen in plaats van 23 uur per dag in hun cel zitten. Of het ook op andere plaatsen kan dan op een eiland is natuurlijk een punt van discussie, maar ook hier bestaat vast een oplossing voor want het is zeker de moeite waard. De recidivecijfers (percentage van ex-gedetineerden dat opnieuw een strafbaar feit pleegt) zeggen genoeg: 60-70% in de reguliere gevangenissen van Europa en ongeveer 25% in Bastøy.


 
Ik Zag Ruimte

Een documentaire over een bekend Nederlands architect, Herman Hertzberger. Persoonlijk interesseert architectuur me vrij weinig; ik kende de beste man dan ook nog niet. Herzberger heeft echter al enkele prominente gebouwen op zijn naam staan waar ik in ben geweest, zo heeft hij het Chassé Theater in Breda ontworpen en het oude en nieuwe muziekcentrum in Utrecht. Totaal onbevangen stapte ik dus de zaal binnen, naast mij zetelde zich Herman Hertzberger en zijn vrouw. De regisseur van de film, Kees Hin, vergezelde het echtpaar.



De documentaire gaat net zo veel over architectuur als over Hertzberger als persoon, zijn kunstsmaak, in het bijzonder klassieke muziek, komt dan ook uitvoerig aan bod. Geweldig was het om Hertzberger naast mij mee te zien genieten van de muziek die hij zojuist heeft opgezet in de film, wuivend met zijn armen zat hij naast mij te glunderen. Erg leuk om te zien, en dat terwijl ik hem dus niet kende. Maar naast het feit dat Hertzberger een zeer interessant persoon blijkt met dito opvattingen over het leven, heeft de film mij ook wat meer doen interesseren in architectuur.

De architect vertelt boeiend over hoe hij in architectuur vooral uitgaat van het nut van een ruimte, en dan niet in de enge zin want hij is zich goed bewust van hoe mensen zich ruimtes toe-eigenen. Een ruimte dient natuurlijk zo ontworpen te worden dat men er prettig in kan verblijven maar ook moet er idealiter gelegenheid zijn, voor de in de ruimte levende mens, om zijn of haar creativiteit te uiten. Neem een aula van een school, waarin hij in het midden van de grote hal een soort perron heeft geplaatst, dit biedt ruimte voor bijvoorbeeld presentaties en muziek optredens of wellicht hele andere zaken. Ook zijn zijn manieren om het gevoel van ruimte te creëren erg interessant, zo kan je door middel van kleurgebruik een groter ruimtegevoel opwekken.

De film is aan elkaar geweven door onnodig opzichtige montage die werkelijk niets toevoegt, ook had het voor mij nog wat meer over architectuur zelf mogen gaan in plaats van over het persoonlijke leven van Hertzberger. Dit zegt eigenlijk al genoeg, als een documentaire je interesse opwekt voor een onderwerp waar je normaliter weinig mee hebt, dan doet de film iets goed.



Faja Lobbi

Tijdens het NFF 2010 werd wijlen Herman van der Horst in het zonnetje gezet. Van der Horst werd 100 jaar geleden geboren en heeft enkele interessante documentaires op zijn naam staan. Het instituut Beeld en Geluid brengt een speciale dvd-box uit met daarin het gehele oeuvre van de man. Van der Horst vergaarde zijn bekendheid vooral met deze film, Faja Lobbi, zijn eerste en tevens enige documentaire in kleur. 


En om het verwarrend te maken, plaatsen wij dan een zwart-wit foto...

In Faja Lobbi schetst Van der Horst een kleurrijk en muzikaal beeld van verschillende bevolkingsgroepen in Suriname. Hij volgt de Bosnegers en de Creolen die in hun smalle bootjes met grote moeite de woeste rivier oversteken. Hij bezocht diverse kampen ver van de beschaving verwijderd, waarin de mensen in hutjes leven en half naakt hun eten verzamelen. Dit beeld verandert snel wanneer Van der Horst de hoofdstad Paramaribo bezoekt, een drukke stad met vele verschillende mensen die zich allemaal anders kleden en een andere taal spreken.

De grootste verdienste van Van der Horst is het fijne ritmische spel tussen beeld, geluid en de dansende en muziekmakende bewoners van Suriname. Maar meer dan een pure registratie is het niet. Dit zorgt er voor dat de film, ondanks de speelduur van zeventig minuten, toch wat te lang aanvoelt. Een muzikale bloemlezing van Suriname is erg prettig voor even, maar beklijven doet het niet.
 


Adem

Tom heeft een erfelijke longziekte. Net als zijn broer brengt hij het grootste deel van zijn leven door in een ziekenhuis. Tom wil boven alles een normaal leven, hij heeft een hekel aan het ziekenhuis en probeert het dan ook zo goed mogelijk naar zijn zin te maken. Hij ontmoet zijn buurman Xavier, die net als Tom op een longtransplantatie wacht. Ook ontmoet hij Eline; zij zit al enige tijd eenzaam in een quarantainekamer. Toch ontstaat tussen hen een romance. Samen met de altijd optimistische Xavier, zijn vriendin Anneleen en Eline probeert Tom er wat van te maken in het ziekenhuis. Tegenslagen blijven echter komen en ook hij belandt net als zijn broer uiteindelijk aan het infuus, wachtend op een long.



Adem is eigenlijk net als het personage Xavier: het probeert optimistisch te blijven, ook in mindere tijden. Ondanks de aaneenschakeling van tegenslagen wordt de film nergens een tranentrekker, het is een interessant portret van een tiener die even onzeker in zijn leven staat als elke andere tiener, levensbepalende ziekte of niet. Deze dualiteit, het normale tienerleven maar dan met een ernstige ziekte, in combinatie met het optimistische sfeertje maken het een warmhartige film in een kille omgeving.