21/09/2010
Tirza
Openingsfilm op het Nederlands Film Festival 2010
Een festival kan niet zonder openingsfilm. Zo ook het Nederlands Film Festival 2010 niet. Ditmaal is gekozen voor de nieuwste speelfilm van Rudolf van den Berg, een succesvol Nederlands regisseur die al drie Gouden Kalveren op zijn naam heeft staan. Van den Berg heeft zich de afgelopen jaren vooral bezig gehouden met documentaires en Tirza is zijn eerste speelfilm sinds zeven jaar en zijn vierde boekverfilming. Waar de gelijknamige bestseller van Arnon Grunberg zich voor een groot deel afspeelde in Nederland heeft Van den Berg de verhouding meer naar Afrika laten doorslaan.
In Tirza volgen we Jörgen Hofmeester, gespeeld door Gijs Scholten van Aschat, die momenteel een weinig florissant leven leidt. Hij wordt ontslagen, zijn ex-vrouw valt hem lastig en is veel geld kwijt geraakt bij een investering. Maar wat het meest knaagt is dat zijn dochter Tirza op vakantie is met haar Marokkaanse vriend in Namibië. Na enkele weken niks te horen van Tirza besluit Jörgen af te reizen naar Afrika, hopend haar weer op het spoor te komen. Aangekomen wordt Jörgen’s zoektocht gehinderd door overmatig drankgebruik, de hitte en zijn herinneringen aan zijn relatie met Tirza en de rest van zijn voormalige gezin. In de onbekende wereld doolt Jörgen eenzaam rond, smachtend naar de omhelzing van zijn dochter. Dan kruist hij het pad van Kaisa, een negenjarig lokaal meisje dat gewend is mannen ‘gezelschap’ te houden. Samen gaan ze op zoek naar Tirza. De steeds intenser en vreemder wordende zoektocht in Namibië wordt afgewisseld met flashbacks van Jörgen en zijn gezin, om uiteindelijk uit te monden in een schokkende climax. Dit alles speelt zich af tegen een actuele politieke en sociaal-economische achtergrond: de angst voor terroristen, getinte mannen in een steegje en de zwakke economie komen subtiel terug in de film.
Gijs Scholten van Aschat zet Jörgen Hofmeester erg goed neer, het doel van Van den Berg was om de kijker mee te laten voelen met het verdriet van Jörgen en door zijn imperfecties heen te kijken. De kijker moet medelijden hebben met Jörgen in plaats van afschuw voor hem. Hier zijn beide heren uitstekend in geslaagd. De intense en intelligente blik van Scholten van Aschat doet de kijker meeleven met Jörgen en je hoopt van harte dat de man zijn dochter vindt. Het contrast wat gecreëerd wordt door de scènes in Afrika en Amsterdam zorgt voor een welkome afwisseling. De intense blik wordt in Amsterdam verruild voor een Jörgen die vooral bezig is met zijn gezin en in het bijzonder met het op de rails krijgen van de relatie met zijn dochter. Hier faalt hij echter jammerlijk in. Er wordt een strijd getoond tussen mens en vader en de mate waarin je belangrijk bent in iemands leven. Jörgen lijkt overbodig te zijn geworden als vader, zijn dochters en ex-vrouw hebben hem eigenlijk niet meer nodig, hoe zit dit dan als mens? Is Jörgen ook overbodig geworden als mens?
De zware thema’s zijn volop aanwezig, wellicht iets te veel want niet alles komt even goed uit de verf. Zo willen de flashbacks in Amsterdam nogal wat warrig overkomen. Aan de ene kant bedoeld omdat je zo niet zo snel toegang krijgt tot het verleden van Jörgen, maar aan de andere kant wordt er nauwelijks diepgang bereikt door middel van de flashbacks. Ze verschaffen wat cruciale informatie maar het is aan de kijker wat je er mee doet. De scènes in Afrika bieden meer, mede door de bij vlagen geweldige cinematografie. Rudolf van den Berg zegt geïnspireerd te zijn door onder andere The Constant Gardener en No Country For Old Men en dit is terug te zien in de prachtige beelden van Afrika die ons worden voorgeschoteld, met als hoogtepunt een fantastische scène waarin Jörgen een zeehond probeert te redden van een hyena wat naast de mooie shots ook een cruciale scène is voor de film… Waarom? Dat raad ik u aan zelf te ondervinden tijdens het Nederlands Film Festival vanaf 22 september of in een reguliere vertoning vanaf 30 september.
