
Door Theodoor Steen
18/04/2011
Harry Potter and the Deathly Hallows: Part 1
Bloody Harry
David Yates mag het weer proberen met de Harry Potter-reeks. Na het uitstekende Harry Potter and the Halfblood Prince scoort hij nu zijn eerste meesterwerk met Harry Potter and the Deathly Hallows Pt. 1. Voor het eerst verdwijnen de kleine magische grapjes in de Harry Potter-reeks vrijwel volledig, (wat overigens niet betekent dat de film zonder humor is) en daarvoor in plaats komt een veel grimmiger, realistischer en dramatischer benadering van de reeks. Het blijkt een schot in de roos.Harry, Hermione en Ron zijn op de vlucht voor Voldemort en zijn handlangers, die nu ook de hoogste toppen van het ministerie in hun macht hebben. Op elke hoek schuilt gevaar, en ondertussen moet er nog een missie uitgevoerd worden. Harry en zijn vrienden zijn er namelijk op uit om een aantal magische artefacten te verzamelen waarin Voldemort zijn ziel heeft bewaard: Horcruxes. Voldemort kan pas volledig vernietigd worden wanneer deze Horcruxes met de grond gelijk zijn gemaakt. Het trio heeft geen idee waar ze deze horcruxes kunnen vinden, ze moeten constant onderduiken en vrezen ondertussen voor hun familie. Frustratie en angst slaan toe en alles lijkt verloren, tot het drietal merkt dat overal hetzelfde symbool opduikt: het symbool van de Deathly Hallows.
De meningen over Harry Potter and the Deathly Hallows zijn verdeeld. Mijn inziens komt dat grotendeels door enkele keuzes die regisseur David Yates maakt. Hij benadert zijn blockbuster namelijk niet als blockbuster. Nee, de boze reacties over traagheid lijken voort te komen uit de keuze die Yates maakt om zijn film veel meer te benaderen als een dramafilm naar Europese leest. The Deathly Hallows draait nog wel om magie en magische artefacten, maar nog meer om de reacties van de hoofdpersonen. En hierin maakt Yates enkele zeer subtiele en mooie keuzes.
De subtiliteit van Yates' dramaturgie komt het beste naar voren in twee scènes die niet in het oorspronkelijke boek zaten. De eerste is een beginscène waarin Hermione afscheid neemt van haar ouders. Een hartverscheurende scène, vooral omdat Yates de emotie er niet té dik bovenop legt. De tweede scène is meer omstreden, maar behoort wat mij betreft tot de hoogtepunten van de film. Een dansscène tussen Hermione en Harry op de klanken van Nick Caves "O'Children". Naast de ongewone en uitstekende muziekkeuze ook een opvallende scène vanwege de narratieve functie. Tegelijkertijd toont het het verlangen van de personages naar vroeger, ongecompliceerdere tijden, het plezier, maar ook het ongemak en verdriet dat achter dat plezier verborgen zit. Er is een reden dat de dans wat onwennig is, het draait hier immers om twee dansende pubers in een volkomen verscheurde samenleving.
Het acteerwerk maakt deze scènes tot een succes. Vooral Emma Watson blijkt een briljant actrice, en ze speelt met gemak de andere acteurs van het doek. Daniel Radcliffe is adequaat maar ook een beetje saai, maar Rupert Grint blijkt naast comic relief ook goed uit de voeten te kunnen met donkerder emoties. De chemie binnen het trio is echter het belangrijkst, en zorgt dat de vaart nooit verdwijnt uit het (plezierig) meanderende middengedeelte.
Dit middengedeelte is bij lange na niet zo slepend en langdradig als sommige recensies ons willen doen geloven. Jawel, het is een lang stuk en jawel, de toon is rustig, maar Yates stopt dit gedeelte vol met Yates-momentjes. Yates-momenten zijn, bij gebrek aan een kortere term, momenten waarin Yates zich richt op wat de narratieve problemen doen met de belevingswereld en emoties van de personages. De frustratie van Harry, Ron en Hermione wordt getoond door middel van korte momentjes in de verder lange opvolging van prachtige Britse omgevingen. Dat deze opeenvolging van adembenemende locaties te lang lijkt te duren zorgt er voor dat deze Yates-momenten - de frustratie van de hoofdpersonen met de doelloosheid van hun missie - juist extra goed overkomen.
De toon van de film is sowieso zwaarder en volwassener. Naast hevige emoties speelt de film ook met duisterder elementen. Zo zijn er vrij naargeestige momenten rondom een mensenetende slang, sterven er vrij veel personages en zit er seksuele content in een nachtmerrie van Ron. Maar ook de sociale boodschap is volwassener. Er wordt duidelijk gehint naar een politieke context in de vorm van nazistische trekken bij de slechterikken. Yates hint vooral naar de nazi's door de architectuur. De architectuur van het slot van de Malfoys en het gebouw van het ministerie lijken geinspireerd door de bouwwerken van nazi-architect Albert Speer. Visueel zorgt dit voor prachtige plaatjes, maar ook voor een naargeestige ondertoon, aangezien dit soort bouwwerken in het collectief geheugen symbool geworden zijn voor megalomane dictaturen.
Het enige minpuntje dat ik kan bedenken is dat de actieregie van Yates teveel berust op schuddende camera's. Nu past de shakycam wel bij de realistischer en vérité-achtige toon van de film, maar het zorgt er ook voor dat de in potentie goede actiechoreografie verloren gaat in een misselijkmakende brij. Dit is vooral erg in de scènes met de vliegende motor, maar het werkt wel in de achtervolging in het bos.
In de scène met de motor is de cgi wel uitstekend. Door de hele film heen zijn de computereffecten sowieso adequaat maar in een aantal inspirerende momenten gaat Yates verder. Vooral in scènes waarin spreuken met elkaar botsen of mensen in alle hectiek teleporteren doet Yates interessante dingen. Daarin lijkt hij te schilderen met cgi. In plaats van de bliksemschichten en rookwolken uit eerdere films neemt hij nu de point-of-view aan van de spreuk. Het doek verandert in een brij van expressionistiche kleuren in de trant van avantgardefilmmaker Stan Brakhage, met hier en daar een herkenbaar beeld en voor we het weten zijn wij van Harry's toverstok overgesprongen naar Voldemorts toverstok of zijn we van het ministerie in een woud terechtgekomen. Prachtig functioneel gebruik van cgi en hier werkt de desoriëntatie wel.
Het mooiste gebruik van de computer komt echter in de vorm van een van de meest memorabele scènes in de film. Een scène waar vriend en vijand van Potter het over eens is. Het draait hier om de unaniem geloofde animatiescène waarin uitgelegd wordt wat de Deathly Hallows zijn. Door middel van silhouettten, als de wajangpoppen in een schaduwspel, wordt er verteld over drie broers en hun confrontatie met de dood. Volledig in sepia-tinten en op een uiterst inventieve manier aan elkaar gemonteerd.
Laatste punt dat niet onvermeld kan blijven is de soundtrack van Alexandre Desplat. De Harry-Potter-tune van John Williams, volledig doodgespeeld na vier andere films, blijft grotendeels achterwege en wordt vervangen voor romantischer en expressievere muziek. Desplat toont wederom een uitstekend componist te zijn en zijn werk past precies bij de toon van de film. Het is de kers op een magische taart.
De extra's.
Hoewel Harry Potter and The Deathly Hallows is uitgebracht in een 2-disc-editie zijn de twee schijfen nauwelijks geoorloofd. Het materiaal van de tweede schijf had met gemak op Disc 1 erbij gekund. Ook de kwaliteit van de extra's is niet altijd even consistent. Compleet overbodig is een vijftien minuten durende featurette over een golfpartij tussen een deel van de cast. Aardig is een featurette over de renscène in het bos, die de vriendschap tussen de castleden mooi toont. Eveneens aardig zijn een uitleg van de special effects in de scène met de zeven Harry's en een featurette over de soundtrack. Leuk maar te kort zijn de reeks featurretes over de rest van de special effects. Onbegrijpelijk is het gebrek aan aandacht voor de animatiescène en de onder fans omstreden scène waarin Ron verleid wordt. Ook over de dansscène wordt met geen woord gerept.
Het beste materiaal, en de aanschaf van de 2-discer waard, zijn de verwijderde scènes. Waar verwijderde scènes normaliter grotendeels bestaan uit fluf en terecht gesneuvelde scènes is het merendeel hier erg sterk. Een aantal scènes bestaat uit expositie die wat onduidelijke plotpunten enorm verhelderen. Een ander gedeelte bestaat uit meer sfeershots. Maar de beste scènes zijn typische Yates-momentjes: een mooie en grappige scène waarin Harry afscheid neemt van de Dursleys, die in deze scènes enigszins begrijpelijk worden neergezet; een scène waarin Aunt Petunia hartverscheurend wordt neergezet door Fiona Shaw en een mooie scène waarin Ron en Harry een konijn jagen. Voor de lengte van de film misschien niet goed geweest, maar voor de fans de moeite waard.







DVD

08/04/2011

Warner Home Entertainment

2:40:1

DD 5.1

Nederlands, Engels, e.a.
