Door Maarten Melon a.k.a. Draven

Béla Ferenc Dezso Blaskó werd geboren in 1882 in Lugoj, Hongarije, wat nu deel uitmaakt van Roemenië. Zijn ouders waren welstellend genoeg om hem een goeie opleiding aan te bieden die vooral richting theater leunde, hoewel dat niet echt hun voorkeur genoot. Tijdens het begin van de 20e eeuw was Bela lid van de Hungarian Royal National Theater waar hij een grote verscheidenheid aan rollen speelde, van Romeo tot Jezus Christus.

Na verwondingen te hebben opgelopen tijdens WO I keerde hij terug naar het theater en zette hij zijn eerste stapjes richting film, soms gebruik makend van het pseudoniem Arisztid Olt. Door de politieke situatie op het einde van de jaren 1910 besloot Lugosi te vluchten, eerst naar Duitsland waar hij nog even zijn filmcarri�ère verder zette vooraleer tien jaar later richting Verenigde Staten te trekken. Daar aangekomen en zonder een woord Engels te spreken veranderde hij zijn naam in Lugosi, een duidelijke verwijzing naar zijn geboorteplaats. Bela's gebrek aan Engelse woordenschat hield hem echter niet tegen om Broadway in slechts enkele jaren te veroveren door het fonetisch instuderen van zijn teksten, wat hem een ietwat vreemde gedistingeerde flair gaf. Tussen zijn verschillende theaterstukken door ging hij naar Hollywood waar zijn accent helemaal geen probleem bleek te zijn gezien de toenmalige stomme films. Hier en daar wist hij zelfs een klein rolletje te veroveren zoals in He Who Gets Slapped (1924) met Lon Chaney.

Drie jaar later kroop hij voor het eerst in de huid van het personage dewelke de rest van zijn verdere carrière zou dicteren, namelijk die van Dracula in een Broadway productie van Hamilton Deane. Door de jaren heen was Lugosi erin geslaagd het Engels onder de knie te krijgen, maar bleef hij worstelen met zijn zwaar Hongaars accent wat hem net uitermate geschikt maakte voor het vertolken van de oervampier. Het stuk werd voor het eerst gespeeld op 5 oktober 1927 en bleek een commerciële hit aangezien er een jaar later nog steeds voorstellingen liepen.

Tijdens het succes van het theaterstuk ondernam Bela verwoede pogingen Hollywood dieper binnen te dringen, maar hij slaagde er niet in echte hoofdrollen binnen te rijven. Wanneer het gerucht de ronde deed dat Universal de rechten had gekocht op Bram Stoker's Dracula, zette hij een uiterst succesvolle campagne op poten om de rol te versieren. Zijn vertolking van de vampier was verweven met een zekere sensualiteit en duistere romantiek waardoor hij, na de première in 1931, nagenoeg onmiddellijk de eerste echte horrorster uit de Universal-stal werd! Oorspronkelijke plannen om hem een jaar later te casten als het monster van Frankenstein kregen maar geen vorm waarna de rol naar Boris Karloff ging. Daar had Bela in het begin geen problemen mee, maar toen hij zag hoeveel succes Karloff oogste, besloot hij nooit meer een rol te weigeren. Een beslissing die hem later op de onderste trede van de Hollywood ladder deed belanden, zich haastend van dubieuze productie naar dubieuze productie.

Hoewel Bela dolgraag aanzien wilde worden als een 'character actor' werd hij nagenoeg steevast gecast in horrorfilms. Zijn rol als Russische commissaris in de romantische komedie Ninothcka (1939) leek voor een keerpunt te zorgen ware het niet dat Hollywood met twijfels bleef zitten en alle ernstige rollen buiten het horrorgenre liever aan de Hongaar Paul Lukas gaf. Lugosi bleef echter niet bij de pakken zitten, zo gaf hij voor velen zijn beste acteerprestatie ooit in Son of Frankenstein (1939) waar hij bijna onherkenbaar werd gemaakt voor de rol van Ygor, een duistere herder. Echter bleef de man onherroepelijk verbonden met Dracula waar hij hoe langer hoe meer een haat-liefde verhouding mee kreeg. Zo waren er momenten waarop hij vervloekte de rol ooit te hebben vertolkt, maar reageerde hij wel furieus wanneer andere acteurs 'zijn' personage belichaamden.

De fiere doch verlegen man bleef strijden voor goeie rollen maar nam vaak de verkeerde keuzes. Door het aanvaarden van praktisch alle werk, waaronder zelfs actes de présence, zat hij plots aan de grond en draafde hij op in de producties van Ed Wood Jr. (Glen or Glenda, Bride of the Monster) Op dat moment was de reeds vijfmaal gehuwde acteur zwaar verslaafd aan morfine waarna hij publiekelijk meedeelde zich te laten opnemen in een afkickkliniek, wat in 1950 een bijzonder riskante onderneming was voor een bekend figuur. Lugosi stierf in 1956 op 73-jarige leeftijd en werd, op vraag van zijn toenmalige vrouw en zoon, begraven in een van zijn Dracula-capes.

Sommigen zijn van mening dat Lugosi's accent en beperktere kennis van het Engels de oorzaak vormden nooit geen grootse rollen meer te pakken te krijgen. Anderen vonden zijn stijl van acteren uitermate geschikt voor de eerste generatie talkies, maar niet meer passen in de steeds realistischer wordende films al ondermijnt zijn schrikwekkende Dracula-vertolking in Abbot and Costello Meet Frankenstein (1948) die theorie ietwat. Hoewel het enkel Bela's bedoeling was te blijven werken, staat het vast dat zijn vertolkingen in de mindere B-films zijn carrière zeker geen goed hebben gedaan.

Primaire bron: Universal Studios Monsters - A legacy of horror (Michael Mallory)