Door Geoffrey Robyn a.k.a Mad Eye

Sinterklaas hebben we achter ons gelaten. De man heeft zijn biezen, pieten en paard gepakt en heeft terug warmere oorden opgezocht. De schoentjes hebben plaats gemaakt voor mooie kerstverlichting. Kerstbomen duiken zowel in de woonkamers, als overal in het straatbeeld, op. It’s Christmas folks!

Velen, niet alleen de kleinsten onder ons, kijken reikhalzend uit naar deze feestdag. Het is de dag waarop we de geboorte van Jezus vieren, maar ook de dag waarop vele geschenkverpakkingen opengescheurd worden. Sinterklaas, de Kerstman en zelfs de Paashaas lijken misschien wel schatjes, maar wij volwassenen weten beter! Het zijn stuk voor stuk doortrapte en gemene wezens die er niet voor terug deinzen om het nodige geweld uit de kast te halen.

Reeds in 1984 zagen we de donkere gedaante van de Kerstman. Met de film Silent Night, Deadly Night werd in Amerika de nodige controverse en verontwaardiging ontketend. Santa Claus werd er neergezet als een gruwelijk monster dat heel wat afschuwelijke daden op zijn kerfstok had staan. We zijn ondertussen 28 jaar verder. De oorspronkelijk film heeft zijn cultstatus verworven en in de voorbije jaren ook maar liefst vier draken van vervolgen gebaard. Nu, anno 2012, acht Hollywood de tijd rijp om de oorspronkelijke film een facelift te geven, die al dan niet ook opgevolgd zal worden door de nodige sequels. Silent Night is net uitgebracht in Amerika en haalde er de cinemazalen. De release kwam er net voor de film al beschikbaar was op DVD en Blu-ray. Als bij wijze van kerstspecial neem ik graag de twee titels even onder de loep: Silent Night, Deadly Night vs Silent Night. Beginnen doen we natuurlijk met het origineel!

Billy Chapman had zich zijn kerstavond wel even anders voorgesteld. Als vijfjarig ukkie droomt hij van alle cadeautjes die op hem liggen te wachten. In plaats van gezellig onder de kerstboom te vertoeven, moet Billy samen met zijn ouders en pas geboren broertje op bezoek bij zijn grootvader. De man vertoeft in een psychiatrische instelling en zijn toestand mag je gerust als hopeloos bestempelen. Opa is namelijk catatonisch en blijft apathisch en onbewogen voor zich uit staren. Een toestand waar helaas geen beterschap in zicht is, integendeel.

Billy’s ouders worden bij de behandelende arts geroepen en de jongen blijft alleen achter met opa Chapman. Plots, uit het niets, schiet de oude man wakker uit zijn droomwereld. Hij spreekt Billy aan en vertelt hem het grote geheim van Santa Claus. Tot slot heeft hij nog net voldoende kracht om zijn kleinzoon te waarschuwen: indien hij de Kerstman deze avond tegenkomt, dan moet hij rennen voor zijn leven! Net op dat ogenblik komen de ouders de kamer terug binnen en vervalt Billy’s opa terug in zijn status van levensloze plant.

Het bezoek is hierna achter de rug en het viertal gaat op weg naar huis. Op hun route komen ze een Kerstman tegen die autopech lijkt te hebben. Billy herinnert zich het gesprek met zijn grootvader nog levendig en enige angst maakt zich meester over hem. De jongen vraagt zijn vader niet te stoppen en gewoon door te rijden, maar die slaat zijn raad natuurlijk volledig in de wind. Dat had hij echter niet mogen doen. Enkele minuten later zijn beide ouders al van kant gemaakt. Papa kreeg een kogel tussen zijn ogen en mama werd half naakt de keel overgesneden. Billy en zijn broertje zien alles voor zich afspelen.

Beiden overleven het gruwelijke drama en groeien de volgende jaren samen op in een weeshuis. Billy heeft de brutale gebeurtenis echter nog steeds geen plaats weten te geven en telkens de maand december er is en de voorbereidingen voor Kerstmis in volle gang zijn, verandert het gedrag van de jongen dramatisch. Trieste en gruwelijke tekeningen vloeien uit zijn hand waaronder één van de Kerstman die een dolk in zijn handen heeft waarmee hij een rendier lijkt te onthoofden. Niet meteen eentje die binnen de familiale en huiselijke sfeer van Kerstmis lijkt te vallen. Voor zuster overste is de maat dan ook vol. Ze straft Billy met harde hand voor dit slechte gedrag en dat mag je gerust letterlijk nemen! De zusters hanteren een regime van diverse riemslagen. Wie stout is geweest, zal de nodige pak rammel krijgen!

De jaren gaan voorbij en Billy lijkt goed terecht te zijn gekomen. Als 18-jarige adolescent heeft hij een job als magazijnier bij de speelgoedwinkel Ira’s Toy Store. Hij integreert zich goed en het leven lijkt hem voor één keer toe te lachen. Door collega Pamela ontdekt hij zelfs nieuwe gevoelens waaronder verliefdheid! Vooraleer Billy het goed en wel beseft staat die ene feestdag weer voor de deur: Kerstmis. Niet alleen blijft dit een moeilijke periode, hij wordt op het werk ook nog eens gevraagd om de rol van Kerstman te spelen. Jammer genoeg krijgt Billy net dan te horen dat Pamela niet dezelfde gevoelens voor hem blijkt te koesteren en haar oog op iemand anders heeft laten vallen. Voor Billy is dit de druppel die zijn emmertje over doet lopen. Hij verandert in een ware killer, trekt zijn pak aan, neemt een bijl en begint aan een heuse killing spree!

Als we heel eerlijk zijn, dan moeten we bekennen dat deze film wel heel fout aanvoelt. Silent Night, Deadly Night kreeg bakken kritiek over zich heen en dat is op de één of andere manier wel terecht. De makers hebben natuurlijk een gevoelig onderwerp uitgekozen en wanneer je een kindervriend neerzet als een psychopathische killer dan is tact niet meteen een belangrijk woord in je vocabulaire. De scènes zijn vaak hallucinant grotesk. Billy, die in de huid van de Kerstman geplaatst wordt, valt de kinderen niet alleen verbaal heel hard aan, maar ook de cadeautjes die hij hen geeft geven je de kriebels. Zowel regisseur als scenarist bewandelden hierdoor een dunne lijn van wat wel en niet door de beugel kon.

De manier waarop Billy, als persoon, gevormd wordt is tevens op zijn minst controversieel te noemen. Zo zijn er de scènes met de grootvader die ijzersterk zijn want ze bevatten de nodige spanning en sfeer. De dialoog is to the point en dreigend. Wat ze echter zeker niet is, is kindvriendelijk waardoor de toon zo van in het begin van de film gezet wordt. De daarop volgende gebeurtenis, de moord op de ouders, versterkt meteen deze sfeer: typisch jaren ’80. Cheap, sleezy en ruw! Dit gecombineerd met het nodige bloedvergieten en enige vrouwelijke naaktheid. Tot daar OK, maar moest men dit nu echt nog spekken met een verkachtingssène en dit laten afspelen voor de ogen van een jong ukkie? Nu roept dit enkele vraagtekens op, maar toen, jaren ‘80, waren dit net de kenmerken van een typische slasher!

Hoe donker het op dat moment al was, de makers kozen ervoor om voort te gaan op dit elan. Het weeshuis en de rol van de katholieke gezagsdragers werd wel heel naargeestig neergezet. Deze wereld is verkeerd en dat merk je onmiddellijk wanneer je aandachtig de film bekijkt. Er wordt een duidelijke vinger gewezen naar de rol van religie en zijn gevaren. En naast de reeds hierboven genoemde zaken, was ook dit een hele grote doorn in het oog van vele conservatieve Amerikanen.

Ook al zijn er vele bedenkingen, toch vielen de puzzelstukken goed in elkaar. Gezellig een filmpje kijken met gans de familie, neen, daar is deze niet voor gemaakt. Silent Night, Deadly Night komt het best tot zijn recht op een donkere winteravond met wat glühwein in de hand. Hij neemt ons mee in het verhaal en doet ons onze zorgen vergeten met zijn spitsvondige moorden. Gelukkig is de film ook wel voor een stuk zelfrelativerend, humor valt er zeker in te ontdekken. De combinatie van beide elementen kan ik hier wel appreciëren. De verantwoordelijken van deze cultmovie staken een duidelijke dikke vinger op naar de commercialisering in de filmindustrie.

En ja, er zitten fouten in de film. En dat deze opgevolgd werd door vier barslechte sequels zou strafbaar gemaakt moeten worden. Indien je telkens een pint moet drinken wanneer de woorden punish en naughty de revue passeren, dan ben je gegarandeerd oerepoepeloerezat! Maar Silent Night, Deadly Night heeft zeker ook zijn hoogtepunten al scoort hij mindere punten in het acteerwerk en ook de DVD-kwaliteit is beneden alle peil. Het is een slechte transfer waarbij veel knip en plakwerk aan te pas is gekomen wat duidelijk merkbaar is wanneer je deze bekijkt op het grote scherm. Aan de andere kant, het roept bij ons een vleugje nostalgie op aan de VHS-periode.

Al bij al mag en moet je deze film zeker toevoegen aan je filmcollectie als je het cultgenre weet te appreciëren. Voor amper 3 pond kan je hem bij diverse online-shops bestellen!